ปัญหาการจัดทำบัญชีภาษีอากรของ “มูลนิธิหรือสมาคม”

ในการดำเนินธุรกิจในสภาพปัญหาในปัจจุบันนี้จะมีองค์กรที่ประกอบธุรกิจ 2 กลุ่มด้วยกันคือ กิจการที่มุ่งค้าหากำไรกับกิจการที่ไม่ได้มุ่งค้าหากำไร สำหรับกิจการที่มุ่งค้าหากำไรโดยหลักก็ได้แก่กิจการขายสินค้ากับกิจการให้บริการแต่สำหรับกิจการที่ไม่ได้มุ่งค้าหากำไรเป็นกิจการที่จัดตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์ในการประกอบกิจการให้บริการแก่สังคมหรือสาธารณะประโยชน์ที่ไม่มีวัตถุประสงค์มุ่งค้าหากำไร  คือ

1.“มูลนิธิ (Foundation)” ได้แก่ทรัพย์สินที่จัดสรรไว้โดยเฉพาะสำหรับวัตถุประสงค์เพื่อการกุศลสาธารณะ การศาสนา ศิลปะ วิทยาศาสตร์ วรรณคดี การศึกษา หรือเพื่อสาธารณะประโยชน์อย่างอื่น โดยมิได้มุ่งหาประโยชน์มาแบ่งปันกัน และได้จดทะเบียนตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย

2. “สมาคม (Association)” ได้แก่การก่อตั้งสมาคมเพื่อกระทำการใดๆ อันมีลักษณะต่อเนื่องร่วมกันและมิใช่เป็นการหาผลกำไรหรือรายได้มาแบ่งปันกัน ต้องมีข้อบังคับจดทะเบียนตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมาย

• การจัดทำบัญชีของมูลนิธิหรือสมาคม
กิจการมูลนิธิหรือสมาคมเป็นกิจการที่ไม่ได้มุ่งค้าหากำไร ในการจัดทำบัญชีไม่ได้แตกต่างจากธุรกิจอื่นมากนัก ปัจจุบันกิจการมูลนิธิหรือสมาคมมักจะมีการจัดทำบัญชีด้วยระบบคอมพิวเตอร์ ช่วยประหยัดเวลาในการจัดทำบัญชีได้รวดเร็วขึ้น นอกจากจะต้องจัดทำบัญชีแล้ว ยังต้องจัดทำรายงานการเงินหรืองบการเงิน ณ วันสิ้นรอบบัญชีอีกด้วย ซึ่งงบการเงินของมูลนิธิหรือสมาคม

• รายได้และค่าใช้จ่ายของมูลนิธิและสมาคม
กิจการมูลนิธิหรือสมาคมนั้นเป็นกิจการที่ไม่ได้มุ่งค้าหากำไร รายได้ส่วนใหญ่จึงเกิดจากการบริจาคหรือค่าบำรุงสมาชิกอาจมีรายได้อื่นบ้าง เช่น ดอกเบี้ยรับ ค่าใช้จ่ายอันเกิดจากบริหารงานเช่น ค่าเงินเดือน รายได้และค่าใช้จ่ายที่มักจะเกิดจากการดำเนินงานของมูลนิธิหรือสมาคม

• รายได้ที่ต้องเสียภาษีและรายได้ที่ได้รับยกเว้นภาษีอากร
  มูลนิธิหรือสมาคมที่ประกอบกิจการในประเทศไทยไม่ว่าจะจัดตั้งขึ้นตามกฎหมายไทยหรือต่างประเทศ มีหน้าที่ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลตามประมวลรัษฎากรในแต่ละรอบระยะเวลาบัญชี รายได้ที่ต้องเสียภาษีของมูลนิธิหรือสมาคมมีดังนี้

1. รายได้ที่เป็นเงินได้ เช่น การขายของ การรับจ้างทำของ การให้บริการ
2. รายได้อื่นๆ
3. รายได้ที่ได้รับการยกเว้นภาษี

หน้าที่ของมูลนิธิหรือสมาคม
มูลนิธิหรือสมาคมเมื่อสิ้นรอบบัญชีในแต่ละปีจะต้องยื่นแบบเสียภาษีเงินได้นิติบุคคล (ภ.ง.ด.55) ซึ่งมีหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติดังต่อไปนี้

• ขอมีเลขประจำตัวผู้เสียภาษีอากร การหักภาษีเงินได้ ณ ที่จ่าย
• จัดทำบัญชีพิเศษแสดงการหักภาษี ณ ที่จ่ายและการนำส่งภาษี ยื่นแบบแสดงรายการและนำส่งภาษี

บางส่วนจากบทความ “ปัญหาการจัดทำบัญชีภาษีอากรของ “มูลนิธิหรือสมาคม”

อ่านบทความฉบับเต็มได้ใน… วารสารเอกสารภาษีอากร ปีที่ 39 ฉบับที่ 463 เดือน เมษายน 2563

Cr. https://www.dst.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=3854:problem-account-tax-foundation-association&catid=29&Itemid=180&lang=th